İçindeki lideri ortaya çıkar

Çağın özellikleri değişirken liderliğin tanımına bazı ekleme/çıkarmalar yapmak gerekiyor. Peki günümüzde liderlerin en önemli vasıfları neler olmalı?

Yıldırım Ünverdi

ULMER AR-GE ve Bilişim Koordinatörü,

Bahçeşehir Üniversitesi​

Doksanlı yılların en etkili liderler listesiyle, günümüzün en etkili liderler listesine göz atarsanız sıralamanın nasıl yer değiştirdiğini gözlemleyebilirsiniz. Geleceğe yön veren isimler arasında yer alan Elon Musk, teknoloji alanında hayranlık duyulan en etkili lider ve onun hemen ardından Mark Zuckerberg geliyor. Liderlik için gerekli özellikler başlığı altında birçok hüner ve vasıf sıralanabilir. Peki ama dijital çağ dediğimiz bu dönemde liderlik kavramında ne gibi değişkenlikler oldu? Sıralanan klasik vasıfların yanında neler gerekli? Elon Musk ve Mark Zuckerberg’i hayranlık duyulan lider yapan özellikler neler? Geçmişte, ağırlıklı olarak hem yönetsel hem de liderlik yetenekleri oluşturmak için teknik ve “yumuşak” becerilerin geliştirilmesi ve uygulanmasına odaklanılmıştır. Ancak günümüzün dijital dünyasında, bunlar hızla yerini daha inovatif özelliklere bırakıyor. Dijital dünya, geleneksel “komuta ve kontrol” liderliğine son verip daha rahat, demokratik ve iş birliğine dayalı bir liderlik anlaşıyını öngörüyor.

Vizyon

Vizyonunuz, sizleri en çok ilgilendiren şeylere odaklanmak için vazgeçilmez bir araçtır. Hayatında neler yapmak istiyorsun ve ne tür bir lider olmak istiyorsun? Yararlı bir vizyon, geleceğe hitap etmeli ve bugünün gerçekleriyle başa çıkmalıdır. Bu, sizin kim olduğunuzu ve neden ayakta durduğunuzu temsil eder.

Son yıllarda Zuckerberg, gelişmekte olan ülkelere internet erişimini genişletme ihtiyacı üzerine çalışıyor. Zuckerberg, gelecek nesilleri şekillendirme ve çeşitli küresel sosyal sorunlarla mücadele etmeye yardımcı olma vizyonunun bir parçası olarak ülke liderleriyle bir araya geldi. Çoğu kuruluş hala küresel ısınmanın gerçeklerini gözardı ederken Elon Musk bu büyümekte olan sorunları on yıldan uzun bir süredir çözmeye çalışıyor. John Kotter’in de dediği gibi, “Başarılı liderlerin ilk işi, insanların benimseyecekleri bir vizyon yaratmaktır.”

Tutku

Büyük bir şey ortaya çıkardığınızı düşündükten sonra dinlenip hiçbir şey yapmayanlardan olmayın. Zuckerberg’in tutkusu her zaman dünyayı daha açık hale getirmek, bazen bunu kökten yapmaktı. Fikirlerinizi denemekten korkmayın. Başarısızlığı bir seçenek olarak görün. “İşler başarısız olursa, yeterince tutkulu değilsinizdir” diyor Elon Musk ve ekliyor: “Tesla’nın üretim hattının yakınında uyku tulumumu her zaman bulundururum.” Geleceği değiştirmek için tek önceliğiniz birkaç kez düşmektir. Fikrinize ya da yaptığınıza tutkuyla bağlıysanız kolay kolay pes ettirilemez ve etmezsiniz. Unutmayın ki yaptıklarınızı severseniz başarı ve paranın hemen ardından geleceğini görürsünüz. Limitlerinizi zorlayın.

Öğrencilik

Yeni nesil liderlerin ortak özelliği her daim öğrenmeye açık olmalarıdır. Hiçbir zaman kendilerini yeterli görmezler. Eksiklerini iyi analiz ederler ve onları gidermek için çaba sarf ederler. Herkesle konuşur ve herkese danışırlar. Farklı görüşlere saygı duyar ve dinlemeyi severler. Zuckerberg birçok kişiyle konuşur ve rehberlik ister. Facebook’un CEO’su, Steve Jobs’la gerçekleştirdiği bir konuşmada etkili bir takımın nasıl oluşturulduğunu ve ekibin motivasyonunu nasıl sağladığını sormuştu. Bilgiye ve yardıma açık olun.

İletişim

“Tüm liderlik ilişkiler ve tüm ilişkiler iletişim yoluyla gelişiyor” der Kevin Cashman. 21. yüzyılda liderlik için mükemmel iletişim gerekiyor. İletişim, öğrenebileceğiniz bir yetenektir. Bisiklet sürmek ya da yazmak gibi bir şey… Üzerinde çalışmaya istekliyseniz, hayatınızın her bölümünün kalitesini hızla artırabilirsiniz. Tek yapmanız gereken şey, mesajınızı kitleniz için net ve basit hale getirmenizdir. Ne demek istediğinizi basit ve dürüst bir şekilde söyleyin. 2009 yılında Elon Musk bir röportajında “Ben dışa dönük bir insan değilim. Kalabalığa konuşmada başarılı değilimdir” diye kendi eksikliğinden bahseden bir itirafta bulunmuştu. Şu an Elon Musk masterclass bir konuşmacı olarak konumlandırılıyor. Zuckerberg’in de videolarını izlerseniz yıllar geçtikçe iletişimdeki becerilerini nasıl geliştirdiğini gözlemleyebilirsiniz. Ayrıca Zuckerberg, çalışanları ile doğru ilişkileri kurmak için elinden gelen çabayı gösteriyor. İnsanlar onu her gün görebilir. Hatta çalışanlarını görebileceği açık cam duvarlı bir ofis içinde çalışmayı tercih ediyor. Yoğun programıyla bile, çoğu zaman erişilebilir durumda.

Unutmayalım ki bunlar yeni nesil liderlik özelliklerinin birkaçı. Herkes kendine göre harmanlayıp yorumlayarak bu ve farklı özellikleri bünyesine katıyor. Kişisel liderlik vasıflarının yanı sıra iki önemli faktör vardır; bunlardan biri zaman, diğeri şans. Şans sadece doğru zamanda doğru yerde olmak demek değil, aynı zamanda yeni fırsatlara açık ve yeni fırsatlar için hazır olmanız anlamına da geliyor. Ayrıca başarılarınızın zamanlaması çok da büyük bir rol oynuyor. Bu yüzden mümkün olduğunca ‘çabuk olmayı’ deneyin. Gözlerinizi ve kulaklarınızı açık tutun. Belki şu anda bir lider olmasanız da bu özellikler geleceğiniz için önem taşıyor.

Son olarak, liderlik kavramı genelde siyasi parti liderleri ya da şirket sahipleri ile konumlandırılır. Yapılan başka bir hata ise liderin mutlaka bir organizasyonun başındaki insan olması gerektiğidir. Bu son derece yanlış bir görüştür. Stephen Covey lider için: “Bütün zor koşullara göğüs gererek en yüksek ağaca tırmanıp tepeden: ‘Yanlış ormandayız!’ diye bağıran kişi” olarak bahsetmiştir.

Her şeyden önce kendinizin lideri olun

Ünlü küratör Chris Andersen, muzip bir biçimde Musk’a soruyor: “Elon, neden bir milyon insanla birlikte Mars’ta bir şehir inşa etmeliyiz? Bu projeyi ölmeden önce inşa etmek konusundaki saplantın neye dayanıyor?”

Musk, biraz kışkırtıcı olan soruya son derece sakin bir yanıt veriyor: “Sabah kalktığınızda, yaşamak istemek için nedenleriniz olması gerektiğini düşünüyorum. Amacınız ne? Size ne ilham verir? Gelecek hakkında ne hayaller kuruyorsunuz? Gelecekte yıldızlar arasında yolculuk etmekten ve gezegenleri ziyaret etmekten uzak durmayı tercih edersek, son derece üzücü olur.”

Bu yazı ilk olarak JR. by Campaign Mayıs 2017 sayısında yayımlanmıştır.