Elon Musk’la ilgili ansiklopediler dolduracak kadar yazıldı, çizildi. Onunla ilgili yazmayı ne zaman bırakacağız kimse bilmiyor, kendisi gelecek yıllarda da geleceği şekillendirmeye devam edecek. Bu yazıda herkesin neden başkaları ile ilgili değil de, Elon Musk ile ilgili yazdığını konuşacağız.
Öğrenci, Münih Teknik Üniversitesi
Elon Musk, Güney Afrika’da doğup gençliğinin çoğunu orada geçirdi ve Paypal ile şirket kurma macerasına başladı. 2018 yılı itibarıyla milyon dolarlık 6 tane şirketin ya kurucusu ya da kurucu ortağı. Bu şirketler; tünel kazma şirketi olan The Boring Company, roket şirketi SpaceX, elektrikli araç şirketi Tesla, güneş enerjisi şirketi SolarCity, yapay zeka şirketi OpenAI ve nöroteknoloji şirketi Neuralink. Bu şirketler büyük bir yapbozun parçaları ve Musk her şirketi farklı yöntemler kullanarak yönetiyor. Elon Musk’ı bu şirketler üzerinden inceleyip tek bir insanın nasıl bu kadarını başarabildiğine bakacağız.
Tesla
Elon Musk’ı en çok Tesla ile biliyoruz. CEO’su olduğu şirket, 2003 yılında kuruldu ve elektrikli otomobil üretmesi ile ünlü. Tesla’yı diğer otomobil şirketlerinden ayıran özellik, sadece elektrikli otomobil üretmeye odaklanmış olması. Diğer otomobil şirketleri benzin ve elektrikle çalışan hibrit araçlar üretirken, Tesla parasal olarak en zorda olduğu dönemlerde bile sadece elektrikli otomobil üretti. Tesla elektrikli otomobil üretmeye başladığında karşısında hem satış stratejisi olarak hem de teknoloji olarak örnek alabileceği başka hiçbir şirket yoktu. Tesla şirketi, şu anda kullandığı envanterin çoğunu icat etmek zorunda kaldı ve dünyanın en yerleşik marketlerinden biri olan otomobil satışı marketine balıklama atladı.
Çocukluğundan beri elektrikli otomobil hayali olan Elon Musk, şirketin kurulma sürecinde, bu konuyla ilgili bulabildiği bütün kaynakları okur ve işe alacağı mühendislerle kendi de görüşmeler gerçekleştirir. Musk’ın mühendisleri kendi bilgisiyle test edebiliyor olması, hem onunla çalışan insanlarda Musk’a karşı bir saygı uyandırır hem de onun üretim sürecinin tamamını kontrol edebilmesini sağlar. Tesla’nın ilk mühendisleri, milyon dolarlık şirketlerden alışık olduğumuz kadrolardan biraz farklı. Şirketin ilk otomobillerini tasarlayanlar, üniversitelerden yeni mezun mühendisler. Bu mühendisleri diğerlerinden ayıran özellik ise, motivasyonları. Bu mühendisler daha önce hiçbir otomobil şirketinde çalışmamış olmalarına rağmen, elektrikli otomobil ilgili Musk’ın vizyonunu ve enerjisi paylaşan insanlar. Musk, işe aldığı öğrencilerin not ortalamalarından çok, onların ellerini kirletip bir şeyler yapabilme becerilerine önem veriyor. Bu da Tesla’daki mühendislerin yaptığı işin dünyayı değiştireceğine inanan, yeni yollar denemekten korkmayan ve sıfırdan dünya çapında otomobiller üretebilen bir ekip olmasını sağlıyor.
SpaceX
Musk’ın Tesla’nın aksine, SpaceX’teki rakibi şirketler değil, devletler. Uzay teknolojileri, çok pahalı ve belirli bir gelir modeli olmayan bir sektör. Dolayısıyla şirketlerin bu alanda devlet desteği olmadan var olmaları imkansız. Bu sebeple, SpaceX’in öncelikli amacı roketlerin üretim ücretlerini azaltmak. Musk için bunun iki yolu var. Biri roketleri tekrar kullanılabilir yapmak, diğeri ise bir rokette kullanılan çoğu parçayı şirketin kendisinin üretmesi. Her ikisinde de şirket büyük yol katetti. SpaceX kullanılmış roketlerini tekrar uzaya yollamayı başardı ve roketlerinde kullandığı parçaların %80’ini kendi üretebiliyor. SpaceX’i NASA’dan ayıran en büyük fark bu. NASA’da çalışan mühendisler için bir parçanın fiyatı önemli değil, çünkü devlet NASA tarafından önüne konan kontrakları sorgusuz sualsiz ödüyor. Ancak SpaceX’de bir roket için harcanan her para yatırımcıların cebinden çıkıyor. Musk da mühendislerinden parçaları kendilerinin üretmelerini istiyor. Bu Musk’ın rakibi olan çoğu şirketin yapmadığı veya yapmaya cesaret edemediği bir hamle.
SolarCity
SolarCity Amerika’da güneş panelleri üretimi ve kurulumundan sorumlu. 2016 yılında Tesla ile birleşen şirket, Tesla’nın otomobillerde kullandığı elektrik enerjsini kolay ve ucuz yoldan üretmenin yollarını arıyor. Şirket ayrıca Tesla’nın otomobillerde kullandığı enerji depolama teknolojisini de geliştirmekle ve ev kullanımına uygun hale getirmekle yükümlü. SolarCity Musk’ın petrolden arınmış Dünya hayalinin önemli bir parçası.
The Boring Company
The Boring Company, Musk’ın son büyük şirketi. The Boring Company, şehirlerdeki trafik sorununu yok etmek için tüneller inşa etmeyi amaçlayan bir şirket. The Boring Company, şehirleri 2 boyutlu trafikten kurtarıp 3 boyutlu bir altyapı kurmayı hedefliyor.
Şirket aynı zamanda Musk’ın bir başka hayali olan yüksek hızlı tren, Hyperloop için de tünel kazma işini de halledecek. The Boring Company ilk tünelini SpaceX tesislerinde kazmaya başladı, çünkü o arazide kazı yapmak için bir izin almak gerekmiyor. Musk, The Boring Company’nin tünelleri ile 45 dakika süren yolların 5 dakikaya ineceğine inanıyor.
Neuralink ve OpenAI
Bu iki şirket birbirlerinden farklı olmalarına rağmen birbirlerine yukarıda anlatılan şirketlerden çok daha fazla benziyorlar. OpenAI yapay zeka üzerine araştırmalar yapan, kar amacı gütmeyen bir kuruluş. Neuralink ise, beyinler için bilgisayar implantları yapmayı hedefliyor.
OpenAI ilk basına çıkışını, DOTA 2 oyunu için bir oyun botu yazıp, profesyonel oyuncuları yenerek yaptı. Şirket kendini güvenli bir yapay zekaya yapılan keşif olarak tanımlıyor ve kar amacı gütmedikleri için yaptıkları araştırmaları da sitesi üzerinden kodlarıyla beraber yayınlıyor. Hem Neuralink hem de OpenAI, şu anda işe alım yapıyor, eğer ilgiliyseniz siz de başvurabilirsiniz.
Musk’ın harmonisi
Musk’ın kurduğu şirketlerin hepsi birbirine ve Musk’ın nihai amacına hizmet eder nitelikle. Peki bu amaç ne? Musk’ın amacı, her ne kadar klişe gelecek olsa da insanlığı kurtarmak. SpaceX şirketi insanları Mars’a götürmeyi amaçlıyor. Şirketin girişinde Mars’ın şu anki halinin bir fotoğrafı ve Mars’ın insan yerleşkesine uygun, mavi yeşil bir fotoğrafı bulunuyor. Tesla ise elektrikli otomobilleri yaygınlaştırıp Dünya’nın enerji ihtiyacını azaltmayı amaçlıyor. Bunun için SolarCity ve The Boring Company de Tesla’ya yardım eder nitelikle. SolarCity, Tesla’nın elektrik tüketime çözüm için doğrudan yenilenebilir kaynak sağlarken The Boring Company tüneller ile Tesla otomobilleri için yepyeni bir şehir planlaması sağlıyor. Tesla’nın araçları karbondioksit salınımı yapmadığı için, elektrikli araçlar için tasarlanan tünellerde temiz hava akımı yapılmasına gerek kalmıyor ve bu da tünellerinin üretim ücretini çok ciddi miktarda azaltıyor.
Musk’ı diğer herkesten ayıran özellik de bu. Her şirketi birbirini tamamlıyor ve ortak bir amaca hizmet ediyor. Şirketler birbiriyle tamamen koordinasyon halinde ve birbirlerinin teknolojilerini kullanabiliyorlar. Hatta Tesla tarafından alınan bütün patentler açık kaynaklı. Bu da aslında isteyen herkesin Tesla gibi elektrikli otomobil üretebileceği anlamına geliyor. Elon Musk’a bunu neden yaptığı sorulduğunda ise her şeyi anlatır nitelikte bir cevap veriyor: “Eğer hepimiz bir gemideysek ve gemi su alıyorsa, suyu dışarı atabilecek kovanın dizaynını herkesle paylaşmak iyi bir fikir.”
Bu yazı ilk olarak JR. by Campaign Şubat 2018 sayısında yayımlanmıştır.