Girişimcilik dizisi bu kez üzerinde en çok düşünülen konulardan biriyle geliyor: Maddiyat! Ama başarılı bir girişimci olmak istiyorsanız tek seçeneğiniz doğuştan zengin olmak değil.
Yıldırım Ünverdi ULMER AR-GE ve Bilişim Koordinatörü, Bahçeşehir Üniversitesi
Fikrinizi aksiyona geçirmek için yapmanız gereken birçok şeyi önceki yazımızda vurguladık. Bu yazımızda girişimcilerin en çok sıkıntı çektiği konuya değineceğiz; ‘finans.’ Maddi sıkıntı, ülkemizin girişimcilik ekosisteminin başarısızlık nedenlerinin başlarında geliyor ve bu nedenden dolayı birçok girişim vücutlaşamadan sadece fikir halinde kalıyor.
Peki ya girişiminiz için finansman yöntemleri nelerdir? Bunlardan birkaçını sizler için ele aldık:
Kendi sermayeniz
Bunun için, kendi birikimleriniz, eşinizin, dostunuzun veya ailenizin maddi yardımı ile fikrinizin protipini oluşturmaya, sizleri girişiminize daha çok odaklanmaya iten finansal kaynak diyebiliriz.
Genelde girişimin çekirdekleşmeden önceki aşamasında büyük bir önem taşır. Girişiminizi test etmenizi, ilk değerlendirmelerinizi almanızı ve büyük bir finansal kaynaktan ziyade başlangıç için hem daha az risk taşır hem de sizlerin adım adım büyümenize olanak sağlar. Birikiminizin dışında bankalar artık girişimcilere kredi kolaylığı sağlamaktadır.
Kitlesel fonlama
Kickstarter’ı duymuşsunuzdur. Dünyada en bilinen kitlesel fonlama sitesidir. Sanal alemde oluşturulan platformlardan fon ihtiyacı olan projelerin duyurusu gerçekleştiriliyor, ilgi gösteren kişiler projeye diledikleri tutarda destek veriyor, gerekli fon tutarına ulaşılınca proje hayata geçiriliyor. Size destek verenler ile iletişim halinde olduğunuzdan dolayı fikir alışverişinde bulunabiliyorsunuz ve bu sayede ürününüzü tam anlamıyla hazır hale getirme şansınız oluyor. Geniş kitlelerin katılımı, yüksek tutarlı projelerin dahi kısa zamanda gerekli fona ulaşmasını sağlayabiliyor. Crowdfunding platformlarına bir göz atmanızı tavsiye ederim.
Melek yatırımcı
Melek yatırımcı, kişisel varlıklarını, tecrübelerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketlere aktaran gerçek kişilerdir. Genelde daha önce birkaç girişimde bulunmuş ve başarılı olmuş kişilerdir. İşin özü, finansmana erişimde güçlük yaşayan başlangıç ve büyüme aşamasındaki girişimler için bir finansman aracıdır melek yatırımcılık.
Melek yatırımcılar, rehber olarak da değerlendirilebilir. Yolun başında olan girişimlere yatırım yaparak, büyümeleri ve gelişmeleri için sermaye sağlarlar. Yaptığı yatırım miktarıyla doğru orantılı olarak girişimden hisse alırlar, maddi desteğin dışında sosyal olarak destek ve danışmanlık da sağlarlar. Ülkemizde Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan yönetmelikte melek yatırımcılığın gelişmesi için “vergi desteği” getirilmiştir. Melek yatırımcı derneklerinden ülkemizde; Galata Business Angel, Lab-x, Etohum gibi dernekler vardır.
Teşvikler-hibeler
Ülkemizde start-up’lara devlet desteği her geçen gün artıyor. Teşvik ve hibe programlarının sayısı neredeyse 500’ün üzerinde. TÜBİTAK, KOSGEB, TTGV, TESKOMB ve T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi birçok kurum girişimcilere destek sağlamakta. Her birimin kendine ait şartları, koşulları ve avantajları bulunmakta. Bu sebepten de iyi araştırılması ve sözleşmelerin iyi okunması gerekmektedir. Fikrinize inanıyorsanız ve güzel de bir sunum hazırladıysanız başvuru yapmamanız için hiçbir neden yok.
Kuluçka merkezleri
Kuluçka merkezleri, destek verdiği girişimin hayata geçmesinde önemli rol oynayan, girişime finansal destek sağlayan ve yatırımın önünü açan kuruluşlar olarak tanımlanır. Airbnb ve Dropbox gibi birçok önemli girişimin ilk evi, kuluçka merkezleridir. Dünya çapında merkezlerden en önemlileri Y Combinator, 500 Startups ve Techstars’dır. Türkiye’de ARI Çekirdek, Avea Labs, Embryonix, Seedcamp ve daha birçok kuluçka merkezi bulunmaktadır. Kuluçka merkezlerinin verdiği finansal destekler sınırlı olmakla birlikte ayrıca girişimciye gelişmesi açısından fırsat ve donanım veren ve işletmenin en kırılgan zamanlarında verilen teknik destek ile büyümesini sağlayan merkezlerdir.
Hemen herkes fikrine yatırım bulacağına inanır ve fikrini paraya dönüştürmeyi arzular. Bir anda büyük paralar kazanacağını düşünür lakin işin tam tersi bir anda büyük yatırımlar alan girişimlerin sonu pek parlak değildir. Bu durumun birden fazla nedeni olduğu gibi, en temel neden olarak girişimcinin finans ile alakalı pek bir bilgisi olmamasından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Kontrollü büyümek için planlı ilerlemek gerekmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz girişimler için finansal kategoriler arasında en çok tercih edilen ve aranılan kaynak; fon bulmadır. Her finansal faktörün kendine ait avantaj ve dezavantajları mevcuttur. İleride üzülmemek için iyi araştırmanız, sözleşmeleri iyi okumanız ve finansal planlamanızın taslağını iyi hazırlamanız gerekmektedir.
Yukarıda hep finansal faktörlerden kısacası parasal kaynaklardan bahsettik. Girişim için para çok önemlidir ama ondan da önemlisi olur mu demeyin, olur.
Şu senaryoyu bir düşünün;
Her şey yolunda gidiyor, yatırımı aldınız, çok mutlusunuz çünkü günler geçtikçe düşündüğünüzden fazla da para kazanmaya başladınız. Ama peki ya gelecekte ne olacak? Girişiminizin ayakta kalması için her daim beklentileri karşılamalı, karşı tarafı ve rakipleri analiz etmeli, yeniliklere geç kalmamalı ve değişikliklere açık olmalısınız. Kısacası o fikir aklınıza geldiğindeki ‘heyecanınız’ ve o günden itibaren o fikre sarıldığınız ‘tutku’nuz her zaman sizinle olmalı…
Bu yazı ilk olarak JR. by Campaign Eylül 2017 sayısında yayımlandı.